کد مطلب:24513 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:32

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

آيا عبادت هدف است يا وسيله؟

عبادت هم هدف است و هم وسيله، به اين معني كه خود عبادت هدف زندگي است {A{/Bقُلْ إِنَّ صَلاتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيايَ وَ مَماتِي لِلَّهِ رَبِّ اَلْعالَمِينَ {w1-12w}{I6:162I}/}A}؛{M بگو نماز و عبادات و زندگي و مرگم همه از آن خداي پرورنده جهانيان است M}»، {V(انعام، آيه 162)V}. مضمون اين آيه شريفه به طور اختصار اين است كه تمام «من» از آن خداي سبحان است و اين هدف زندگي انسان در دنيا است كه خداوند آن را عبادت و بندگي ناميده و فرموده است: {A{/Bوَ ما خَلَقْتُ اَلْجِنَّ وَ اَلْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ {w1-8w}{I51:56I}/}A}، {V(الذاريات، آيه 56)V}. و از طرفي عبادت وسيله است، وسيله رسيدن به يقين و كمال {A{/Bوَ اُعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّي يَأْتِيَكَ اَلْيَقِينُ {w1-6w}{I15:99I}/}A}، {V(حجر، آيه 99)V} و كمال هر موجود و از جمله انسان در عينيت يافتن و به ظهور رسيدن تمام استعدادهاي نهفته آن موجود است. و بي شك در ميان استعداد انسان تحقق يافتن خواست هاي مادي و حيواني را نبايد در شمار كمال هاي انساني به شمار آورد، زيرا اين خواست ها بين انسان و حيوان مشترك است و در اين مرحله انسانيت انسان بالقوه است وحيوانيت او بالفعل شده است، انسانيت انسان زماني به فعليت مي رسد كه استعدادهاي جان و روانش شكوفا شود و به كمال و لذت بي پايان و بدون محدود و مزاحم دست يابد؛ بنابراين مقاصدي را كه يك انسان در فرايند زندگي دنبال ميكند همه يكسان نيستند، برخي از اين هدف ها، هدف هاي مقدماتي، آلي و زمينه ساز براي نيل به هدف هاي بالاترند و برخي هدف نهايي و اصيل به شمار مي روند. در اين ميان عبادات همان طور كه هدف زندگي است، از طرفي همين عبادات هدف مقدماتي است، به تعبير ديگر وسيله است براي رسيدن به هدف برتر و آن هدف برتر كمال انسان و شكوفا شدن استعدادهاي جان آدمي است كه اوج آن رسيدن به قرب پروردگار مي باشد و آن مقامي است كه انسان به ذات اقدس الهي رهنمون مي شود و در جوار رحمت الهي استقرار مي يابد. {A{/Bإِنَّ اَلْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ نَهَرٍ. فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلِيكٍ مُقْتَدِرٍ{w1-12w}{I54:55-54I}/}A}؛{M به راستي كه پرهيزكاران در باغ ها و جويبار در جايگاهي راستين نزد پادشاهي مقتدرندM}»، {V(قمر، آيه 54 و 55)V}. خلاصه سخن آن كه هدف نهايي انسان كمال است و كمال انسان به معرفت الله مي باشد و معرفت هر شخص به ميزان قرب او به خداست و تقرب با سير الي الله ممكن است وعبادت (بندگي و سرسپردگي محض در برابر خدا) طريقه سير الي الله است. براي آگاهي بيشتر در اين زمينه ر.ك: فلسفه و هدف زندگي، استاد محمد تقي جعفري.